Η Ε.E. στο δρόμο της οικονομίας της γνώσης Σπουδαίοι στόχοι, αλλά…

Μάνος Πεπονάκης

Απόφοιτος του Μεταπτυχιακού Προγράμματος

«Ευρωπαϊκών & Διεθνών Σπουδών»

http://manospep.wordpress.com/

Με τη στρατηγική της Λισσαβόνας η ΕΕ βαδίζει στο δρόμο της οικονομίας της γνώσης. Συγκεκριμένα, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στη Λισσαβόνα (23- 24 Μαρτίου του 2000) έθεσε ένα στρατηγικό (και αρκετά φιλόδοξο) στόχο για την ΕΕ  στην επόμενη δεκαετία:  «να γίνει η πιο δυναμική και ανταγωνιστική βασισμένη στη γνώση οικονομία στον κόσμο, ικανή για βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη με περισσότερες και καλύτερες δουλειές και τη μεγαλύτερη κοινωνική συνοχή». Η στρατηγική αυτή βασίζεται σε δύο πυλώνες: έναν οικονομικό (προετοιμασία του εδάφους για τη μετάβαση στη βασισμένη στη γνώση οικονομία) και έναν κοινωνικό (εκσυγχρονισμός του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Μοντέλου με επενδύσεις στους ανθρώπινους πόρους και καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού).

Στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο των Βρυξελλών στις 13 και 14 Μαρτίου 2008 κηρύχθηκε η έναρξη του δεύτερου κύκλου της αναθεωρημένης στρατηγικής της Λισαβόνας (2008-2010). Η έμφαση σε αυτόν τον δεύτερο κύκλο δίδεται στην εφαρμογή ενώ γίνονται και κάποιες πρώτες σκέψεις για τη διάδοχη κατάσταση της Στρατηγικής της Λισαβόνας μετά το 2010, με χρονικό ορίζοντα το 2020. Οι στόχοι από επιτεύξιμοι γίνονται επιθυμητοί. Το βραχυπρόθεσμο γίνεται μακροπρόθεσμο. Ο πήχυς χαμηλώνει, δυστυχώς. Και οι εξελίξεις στην τεχνολογία τρέχουν.

Συμπερασματικά, οι στόχοι της Λισαβόνας και της Βαρκελώνης είναι σπουδαίοι αλλά η πραγματικότητα τους παγώνει. Η ΕΕ δεν πρόκειται το 2010 να είναι η πιο δυναμική οικονομία της γνώσης στον κόσμο. Θα προσπαθήσει να είναι. Οι μεγάλες περιφερειακές ανισότητες, οι διαφορετικές προτεραιότητες των κρατών-μελών, η έλλειψη ενός θεσμικού κυβερνήτη ή ηγεμόνα αυτής της προσπάθειας (σε αντίστιξη με τον ηγεμονικό ρόλο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στην περίπτωση της ΟΝΕ), ο χαλαρός συντονισμός των κοινωνικών πολιτικών στα κράτη-μέλη αποτελούν σημαντικές τροχοπέδες στην επίτευξη των στόχων.

Ποιο είναι το διακύβευμα στις προσεχείς Ευρωεκλογές; Η συνέχιση των προσπαθειών για μια Ευρώπη δυνατή στην οικονομία της γνώσης, μια Ευρώπη που καινοτομεί, μια Ευρώπη πρωτοπόρο στην επιστήμη. Όμως, αυτή η πρωτοπορία πρέπει να στηριχθεί σε ένα νέο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Μοντέλο, που να  συνδυάζει επιτυχώς και την ευελιξία και την ασφάλεια της εργασίας (flexicurity). Ένα Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Μοντέλο που να ισχύει erga omnes pactes contractantes, θέτοντας τέλος στα διαφορετικά συστήματα κοινωνικής ασφάλισης και προστασίας που δυσχεραίνουν τη διασυνοριακή κινητικότητα της εργασίας. Και αυτό απαιτεί περαιτέρω ολοκλήρωση. Απαιτεί μια πιο πολιτική Ευρώπη. Απαιτεί την άρση των επιμέρους συμφερόντων των κρατών-μελών έναντι του κοινού Ευρωπαϊκού συμφέροντος. Κάτι που είναι αρκετά δύσκολο να επιτευχθεί καθότι όσο κι αν διακηρύσσουμε ότι είμαστε Ευρωπαίοι, όταν έρχεται η λυπητερή κρυβόμαστε κάτω από την κουκούλα της εθνικότητάς μας. Χωρίς να σκεπτόμαστε ότι αποκομίζοντας πολιτικά οφέλη (ή μήπως εντυπώσεις;) στο εσωτερικό της χώρας μας, δυσχεραίνουμε την πορεία της Ένωσης προς την ολοκλήρωση.

Στη σημερινή συγκυρία, με την επιστροφή του κράτους ως πρώτιστου δρώντος στην οικονομία, με την οικονομική κρίση να μαστίζει ολόκληρο τον πλανήτη, η περαιτέρω ολοκλήρωση της Ευρώπης μοιάζει όνειρο μακρινό  Όμως, η ελπίδα έφυγε τελευταία από το κουτί της Πανδώρας.