Ευρώπη ο Πόλος που Υποχωρεί

Η ετήσια διάλεξη του ΟΠΕΚ, «με το βλέμμα στο μέλλον», για το 2009, δόθηκε την περασμένη Δευτέρα από τον Καθηγητή και Αντιπρόεδρο του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων,  κύριο Χρήστο Ροζάκη.  Η διάλεξη αφορούσε τη διεθνή θέση της Ελλάδας στο μεταβαλλόμενο διεθνές περιβάλλον και αφιερώθηκε στη μνήμη του εκλιπόντος  Γιώργου Παπαδημητρίου.

Ο Ροζάκης ανέπτυξε με μοναδικό τρόπο το σύστημα ισορροπίας των δυνάμεων και πως αυτό διαμορφώνεται, στην παρούσα μορφή του, μέσω της οικονομικής κρίσης και της νέας διακυβέρνησης Obama. Η ανάκαμψη των ΗΠΑ, η επιστροφή της Ρωσίας, ως περιφερειακή υπερδύναμη και η ανάδυση των νέων ασιατικών δυνάμεων, σύμφωνα με τον Ροζάκη δεν συνοδεύονται από έναν αντίστοιχο Ευρωπαϊκό βηματισμό.  Η ΕΕ είναι ο μόνος πόλος του διεθνούς συστήματος που υποχωρεί σημείωσε χαρακτηριστικά.

Η θεσμική τελμάτωση, μέσω της μη κύρωσης της Συνθήκης της Λισαβόνας, και η «απορροφητική» κόπωση, μετά την μεγάλη διεύρυνση, έχουν θέσει σε δεύτερο πλάνο τη διαδικασίας εμβάθυνσης της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης.  Η διαδικασία της Ολοκλήρωσης γύρισε χρόνια πίσω, στην εποχή του νεολειτουργισμού και της έμφασης στην οικονομία. Η ιδέα της πολιτική ένωσης, σε μία Ε.Ε. πλαδαρή, χαλαρή και αναποτελεσματική, λόγω των πολλών νέων κρατών που δεν διαθέτουν την κουλτούρα της εμβάθυνσης, όπως  σωστά τόνισε και ο ομιλητής, φαίνεται να περνά σε δεύτερη μοίρα.

Η ΕΕ όπως κατέληξε ο Χρήστος Ροζάκης περνάει μία έντονη δομική κρίση. Κυρίαρχο χαρακτηριστικό  είναι η εγκατάλειψη της εμβάθυνσης έναντι της διεύρυνσης.  Σύμφωνα με τον Χρήστο Ροζάκη υπάρχει έντονη ανάγκη επανασυσπείρωσης της ΕΕ.  Η ενίσχυση της εμβάθυνσης  και η ανάπτυξη προωθημένων πολιτικών είναι τα μεγάλα στοιχήματα, αλλά συνάμα και αναγκαιότητες για την Ε.Ε. σύμφωνα με τον Χρήστο Ροζάκη.  Οι τομείς της ΚΕΠΠΑ και της οικονομίας είναι αυτοί που πρέπει να προχωρήσουν με ταχείς ρυθμούς.  Χρειάζεται η ανάπτυξη ενός νέου δυναμικού πλαισίου σχέσεων με τις ΗΠΑ, τη Ρωσία και τις Ασιατικές χώρες καθώς και η εμπλοκή στα ευρύτερα ανοιχτά μέτωπα της περιοχής, όπως η Παλαιστίνη και το Ιράν, τόνισε ο Ροζάκης.  

Αναφερόμενος καταληκτικά στην Ελλάδα, τόνισε ότι ο βασικός της στόχος  πρέπει να είναι η προσήλωση και η αναφορά στην ΕΕ. Η συμμετοχή στην προσπάθεια αναζωογόνησης της εμβάθυνσης και της άμεσης κύρωσης της Συνθήκης της Λισαβόνας, και η ενεργή της ανάμειξη στην ανάπτυξη προωθημένων πολιτικών, όσων θέλουν και μπορούν. Τέλος, σημείωσε εμφατικά τον πρωταγωνιστικό ρόλο που πρέπει να έχει η Ελλάδα στην ενσωμάτωση των γειτονικών χωρών στην Ευρωπαϊκή περιφέρεια. 

Χρειάζονται πρωτοβουλίες στην Ένωση

Π.Κ. Ιωακειμίδης

Η ΕΛΛΑΔΑ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ σε πολλαπλή κρίση. Αλλά και η Ευρώπη όπως και το ευρύτερο διεθνές σύστημα βρίσκονται επίσης σε δεινή οικονομική κρίση. Ωστόσο και μόνο διαβάζοντας τον ευρωπαϊκό Τύπο αντιλαμβάνεται κάποιος ότι η Ελλάδα «προσλαμβάνεται» αυτή τη στιγμή ως ο πλέον αδύναμος κρίκος της ευρωζώνης, των δεκαέξι δηλαδή κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχουν υιοθετήσει το ενιαίο νόμισμα, το ευρώ. Σε εξαιρετικά επίσης δύσκολη θέση, στο πλαίσιο της ευρωζώνης, βρίσκονται και ορισμένες άλλες χώρες όπως οι Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Ιρλανδία, κατά το πλείστον δηλαδή οι μεσογειακές χώρες του συστήματος της οικονομικής και της νομισματικής ένωσης (ΟΝΕ). Ορισμένοι αναφέρονται ήδη σε μία νέα διάσπαση της Ευρώπης, ενώ κάποιοι άλλοι που ενδιαφέρονται για τη σταθερότητα και την προοπτική του συστήματος (π.χ. Γαλλία) φαίνεται να επεξεργάζονται προτάσεις και πρωτοβουλίες προκειμένου «να μας διασώσουν» (έστω και σε αντίθεση με τις σχετικές ρυθμίσεις της Συνθήκης). 

Στην Ελλάδα ωστόσο δεν γίνεται ούτε καν σοβαρή συζήτηση για όλες αυτές τις πτυχές (με ορισμένες εξαιρέσεις βεβαίως, όπως λ.χ. η συμβολή του Κ. Σημίτη, η νέα έκδοση του βιβλίου του οποίου- «Η Κρίση»- καλύπτει τις πλέον πρόσφατες εξελίξεις και προβληματισμούς). Ωστόσο, αυτό που ακόμη περισσότερο εντυπωσιάζει είναι η απουσία οποιασδήποτε εμφανούς πρωτοβουλίας, τόσο από πλευράς Ελλάδας, όσο και των υπολοίπων «προβληματικών κρατών-μελών» στο πλαίσιο της Ένωσης για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κρίσης και την υπέρβαση των προβλημάτων. Η οικονομική κρίση αποκάλυψε ή ανέδειξε μια σειρά από ελλείμματα, δυσλειτουργίες, αδυναμίες του συστήματος πολιτικής και, κυρίως, οικονομικής διακυβέρνησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Γαλλία και ορισμένες άλλες μεγαλύτερες χώρες διατυπώνουν προτάσεις, ιδέες, σχέδια για την κάλυψη των «ελλειμμάτων» αυτών. Κάποιες από τις ιδέες/σχέδια αυτά θα προχωρήσουν, κάποιες βεβαίως όχι. Αυτό που απουσιάζει εντελώς είναι οι προτάσεις/ιδέες/σχέδια/πρωτοβουλίες των μικρότερων χωρών-μελών (όπως φυσικά και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία όμως βρίσκεται στο τέλος της τρέχουσας πενταετούς θητείας της). Μήπως όμως είναι καιρός η Ελλάδα και άλλες «συγγενείς» χώρες να κινητοποιηθούν περισσότερο; Η συγκυρία και οι συνθήκες προσφέρουν ενδιαφέρουσες ευκαιρίες... 

Ο Π.Κ. Ιωακειμίδης είναι καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και μέλος του Δ.Σ. του ΕΛΙΑΜΕΠ. 

ΤΑ ΝΕΑ, Παρασκευή 27 Φεβρουαρίου 2009

"Κατ'εξαίρεση παραδόσεις" στο Γκουαντάναμο

Τα κράτη μέλη ενεπλάκησαν σε "κατ'εξαίρεση παραδόσεις" και για το λόγο αυτό φέρουν μερίδιο ηθικής ευθύνης για την μεταγωγή και τη κράτηση των εγκλείστων στο Γκουαντάναμο, τόνισε το ΕΚ σε ψήφισμα του.

Οι ευρωβουλευτές υπογραμμίζουν ότι, "αρκετά κράτη μέλη ενεπλάκησαν, συνεργαζόμενα ενεργητικά ή παθητικά με τις αμερικανικές αρχές", σε παράνομες δραστηριότητες, "γεγονός που επιβεβαιώνουν ορισμένες πληροφορίες που διέρρευσαν πρόσφατα όσον αφορά τη συγκατάνευση ορισμένων κυβερνήσεων στα αμερικανικά αιτήματα για υπερπτήσεις, καθώς και κυβερνητικά στοιχεία περί μυστικών φυλακών". Κατά συνέπεια, τα κράτη μέλη της ΕΕ φέρουν σημαντικό μερίδιο της πολιτικής, ηθικής και νομικής ευθύνης για την μεταγωγή και τη κράτηση των εγκλείστων στο Γκουαντάναμο και στα μυστικά δεσμωτήρια.

Το ψήφισμα, το οποίο υιοθετήθηκε με 334 ψήφους υπέρ, 247 κατά και 86 αποχές, έχει ως αντικείμενο την συνέχεια που πρόκειται να δοθεί στις εργασίες της Προσωρινής επιτροπής σχετικά με την εικαζόμενη χρήση ευρωπαϊκών κρατών από τη CIA για τη μεταφορά και την παράνομη κράτηση ατόμων. Το κείμενο υπερψηφίστηκε από τους Σοσιαλιστές, την ομάδα των Φιλελευθέρων, τους Πρασίνους καθώς και την Ενωτική Αριστερά.

Οι ευρωβουλευτές καταγγέλλουν την μέχρι τώρα απουσία οποιωνδήποτε ενεργειών εκ μέρους των κρατών μελών και του Συμβουλίου για να αποκαλυφθεί η αλήθεια σχετικά με το πρόγραμμα των «κατ’εξαίρεση παραδόσεων» και για να υλοποιηθούν οι συστάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Εκφράζουν δε τη λύπη τους για τις μη ικανοποιητικές απαντήσεις που έδωσε το Συμβούλιο στο Κοινοβούλιο στις 3 Φεβρουαρίου 2009. Επιπλέον, καλούν τα κράτη μέλη, την Επιτροπή και το Συμβούλιο να εφαρμόσουν πλήρως τις συστάσεις στις οποίες προέβη το Κοινοβούλιο στην σχετική του έκθεσή το 2007 και να συνεισφέρουν στην αποκάλυψη της αλήθειας μέσω της έναρξης ερευνών ή της συνεργασίας με τις αρμόδιες αρχές. "Θα πρέπει να στοιχειοθετηθούν ευθύνες για τα μυστικά δεσμωτήρια, συμπεριλαμβανομένου του Γκουαντάναμο, και του προγράμματος των «κατ’εξαίρεση παραδόσεων»" σημειώνουν χαρακτηριστικά.

Σύμφωνα με το ψήφισμα, οι απαχθέντες σε ορισμένα κράτη μέλη στο πλαίσιο των «κατ’εξαίρεση παραδόσεων» μεταφέρθηκαν από τις αμερικανικές αρχές στο Γκουαντάναμο ή σε άλλα κράτη με πτήσεις του στρατού ή της CIA που συχνά έκαναν χρήση του εναερίου χώρου της ΕΕ και, σε ορισμένες περιπτώσεις, αεροδρομίων σε ορισμένα κράτη μέλη. Οι ευρωβουλευτές θεωρούν ότι οι μεταφερθέντες σε τρίτες χώρες υπέστησαν βασανιστήρια σε φυλακές αυτών των χωρών.

"Σε αξιωματούχους ορισμένων κρατών μελών δόθηκε πρόσβαση στους φυλακισμένους του Γκουαντάναμο ή άλλων δεσμωτηρίων αλλά και η δυνατότητα να ανακρίνουν κρατουμένους προκειμένου να επιβεβαιώσουν τις κατηγορίες που τους απηύθυναν οι αμερικανικές αρχές, γεγονός που νομιμοποίησε την ύπαρξη αυτών των δεσμωτηρίων" τονίζει το ΕΚ.

Σύμφωνα με τους ευρωβουλευτές είναι αληθής η επιβολή απαιτήσεων κρατικού απορρήτου εκ μέρους ορισμένων κυβερνήσεων σχετικά με πληροφορίες που αφορούν τις έρευνες για παραδόσεις, όπως συνέβη στην Ιταλία, με την εκδίκαση της υπόθεσης σχετικά με την παράδοση του Αμπού Ομάρ ή στην περίπτωση του Binyam Mohamed ο οποίος υποβλήθηκε σε βασανιστήρια, διότι οι ΗΠΑ είχαν απειλήσει πως θα έπαυαν να ανταλλάσσουν πληροφορίες για θέματα τρομοκρατίας με το Ηνωμένο Βασίλειο.

Το διάταγμα του Ομπάμα ένα μεγάλο βήμα προς τα εμπρός -ορισμένες ασάφειες παραμένουν

Οι ευρωβουλευτές επικροτούν την έγκριση από τον Πρόεδρο Ομπάμα των τριών εκτελεστικών διαταγμάτων (το κλείσιμο του κέντρου κράτησης του Γκουαντάναμο, τη διακοπή εργασιών των στρατιωτικών επιτροπών, τον τερματισμό της χρήσης βασανιστηρίων και το κλείσιμο μυστικών φυλακών στο εξωτερικό ). Τονίζουν ωστόσο ότι εξακολουθούν να υπάρχουν ορισμένες ασάφειες ως προς την περιορισμένη διατήρηση προγραμμάτων παράδοσης και εγκαταστάσεων μυστικής κράτησης. Προσθέτουν δε ότι τα εν λόγω διατάγματα δεν λύνουν πλήρως το ζήτημα του τερματισμού της χρήσης βασανιστηρίων καθώς και το κλείσιμο μυστικών φυλακών στο εξωτερικό.

 Στις 18 Ιανουαρίου 2006 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε τη σύσταση προσωρινής επιτροπής για την εικαζόμενη χρήση ευρωπαϊκών κρατών από την CIA για τη μεταφορά και την παράνομη κράτηση ατόμων

 

Η Οικονομική Κρίση ως Μοχλός της Ολοκλήρωσης

Μάνος Πεπονάκης

Η πρόσφατη συζήτηση για την έκδοση ευρωομολόγων για τις χώρες της Ευρωζώνης που πλήττονται περισσότερο από τη σοβούσα παγκόσμια οικονομική κρίση (μια από αυτές δυστυχώς και η χώρα μας) προκειμένου να μειώσουν το έλλειμμα τους έχει διχάσει την Ευρώπη.

Ο διευθυντής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, Dominique Strauss-Kahn είναι υπέρμαχος της ιδέας, δηλώνοντας ότι «δεν υπάρχει λόγος ένας μεγάλος παίκτης όπως η ΕΕ να μην έχει τον δικό του τρόπο χρηματοδότησης». Από την άλλη, ορισμένες κυβερνήσεις στην ΕΕ και κυρίως η Γερμανία αντιδρούν στην ιδέα ενός ομολόγου που θα υποστηρίζεται και από τα 16 κράτη - μέλη της Eυρωζώνης. Όπως εκτιμά η Γερμανία, αυτό θα ευνοούσε τις χώρες με τις πιο αδύναμες αξιολογήσεις (για ποια άραγε μεσογειακή αλλά και βαλκανική χώρα χτυπά η καμπάνα;;), αλλά όχι και τα κράτη με υψηλή πιστοληπτική ικανότητα.

Όμως, για να δούμε τι θα συνέβαινε αν η ΕΕ εξέδιδε ομόλογα. Ένα ομόλογο με τη σφραγίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα είχε, ενδεχομένως (γιατί οι αγορές είναι απρόβλεπτες), καλύτερες προοπτικές στην αγορά απ’ ότι τα ομόλογα των επιμέρους χωρών (κυρίως των αδύναμων). Επίσης, θα συνιστούσε ένα σημαντικό βήμα συντονισμού των δημοσιονομικών πολιτικών των κρατών-μελών και τελικά, ένα μεγάλο βήμα για την ουσιαστική οικονομική ένωση (αφού η ΟΝΕ χωρίς συντονισμό των δημοσιονομικών και των κοινωνικών πολιτικών μόνο νομισματική ένωση μπορεί να θεωρηθεί). Έτσι, η κρίση θα ήταν μοχλός για την περαιτέρω ολοκλήρωση της ΕΕ.

Το γεγονός ότι μια παραδοσιακή χώρα-υπέρμαχος της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης όπως η Γερμανία εμφανίζεται διστακτική σε αυτό το ενδεχόμενο πρέπει να αρχίζει να μας ανησυχεί. Το εγχώριο συμφέρον βάζει φρένο στο ευρωπαϊκό. Και, σίγουρα, δεν είναι αυτό που ήθελαν εκείνοι που υπέγραψαν τη Συνθήκη της Ρώμης το 1957…  

Η Πρόληψη των Καταστροφών

Η Ευρωπαϊκή  Επιτροπή εξέδωσε δύο ανακοινώσεις σχετικά με τις καταστροφές: η πρώτη αφορά μια κοινοτική προσέγγιση για τη μείωση των επιπτώσεων των φυσικών και των ανθρωπογενών καταστροφών εντός της ΕΕ και η δεύτερη αφορά μια στρατηγική για την υποστήριξη της μείωσης των κινδύνων από καταστροφές στις αναπτυσσόμενες χώρες. Οι δύο ανακοινώσεις εκδίδονται ως πακέτο και αποτελούν μια πρώτη προσπάθεια υιοθέτησης μιας πιο στρατηγικής προσέγγισης – ιδίως λόγω των αυξανόμενων κινδύνων που οφείλονται στην κλιματική αλλαγή. Οι προτεινόμενες δράσεις στο επίπεδο της Κοινότητας εστιάζονται σε τομείς στους οποίους η κοινή προσέγγιση είναι αποτελεσματικότερη σε σχέση με τις μεμονωμένες εθνικές προσεγγίσεις, όπως η ανάπτυξη της γνώσης, η διασύνδεση φορέων και επιμέρους πολιτικών και η βελτίωση των επιδόσεων των υφιστάμενων κοινοτικών μέσων πρόληψης των καταστροφών. Όσον αφορά τις αναπτυσσόμενες χώρες, η Επιτροπή διαμορφώνει μια στρατηγική της ΕΕ για να συμβάλει στη μείωση των επιπτώσεων των φυσικών καταστροφών στις χώρες που θεωρούνται υψηλού κινδύνου. Αμφότερες οι ανακοινώσεις συμβάλλουν στην υλοποίηση του πλαισίου δράσης 2005-2015 του Hyogo που εγκρίθηκε στο παγκόσμιο συνέδριο για τη μείωση των καταστροφών.

Ο Σταύρος Δήμας, Επίτροπος αρμόδιος για το περιβάλλον, δήλωσε: «Οι φυσικές καταστροφές αποτελούν διογκούμενο κίνδυνο για τα κράτη μέλη της ΕΕ και προβλέπεται ότι η συχνότητα και το μέγεθός τους θα αυξηθούν στα επόμενα έτη λόγω των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να περιορίσουμε τις επιπτώσεις τους προετοιμαζόμενοι όσο το δυνατό καλύτερα. Η παρούσα ανακοίνωση αποτελεί ένα σημαντικό πρώτο βήμα για να δρομολογηθεί μια μακροπρόθεσμη κοινοτική δράση στον τομέα αυτό».

Ο Louis Michel, Επίτροπος αρμόδιος για την ανάπτυξη και την ανθρωπιστική βοήθεια, δήλωσε: «Τα παλιρροϊκά κύματα και οι τυφώνες επιφέρουν τον όλεθρο και διαλύουν τις ζωές των φτωχών σε ολόκληρο τον πλανήτη. Γνωρίζουμε ότι η πρόληψη είναι καλύτερη από τη θεραπεία. Η επένδυση στη μείωση των κινδύνων πριν να χτυπήσει η καταστροφή αποδίδει πολλαπλάσια οφέλη σε σύγκριση με την εκ των υστέρων παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας. Γνωρίζουμε επίσης ότι η κατάσταση θα χειροτερεύσει λόγω της κλιματικής αλλαγής και γι’ αυτό πρέπει να δράσουμε τώρα. Πιστεύω ότι η μείωση των κινδύνων από καταστροφές θα περιορίσει τις απώλειες σε ανθρώπινες ζωές και αποτελεί σημαντικό όπλο στον πόλεμο κατά της φτώχειας σε ολόκληρο τον κόσμο.»

Πρόληψη: προστιθέμενη αξία σε επίπεδο ΕΕ

Στην ανακοίνωση για την πρόληψη προσδιορίζονται τομείς στους οποίους η δράση σε επίπεδο ΕΕ μπορεί να έχει προστιθέμενη αξία. Σε αυτούς περιλαμβάνονται: η απογραφή σε κοινοτικό επίπεδο των υφιστάμενων πληροφοριών και βέλτιστων πρακτικών· η κατάρτιση κατευθυντηρίων γραμμών για την χαρτογράφηση κινδύνων και επικινδυνότητας· η διασύνδεση φορέων και επιμέρους πολιτικών για ολόκληρο τον κύκλο διαχείρισης των καταστροφών με περισσότερες δράσεις εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης· η βελτιωμένη πρόσβαση σε συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης· και η αποτελεσματικότερη στόχευση των κοινοτικών κονδυλίων.

Μείωση των κινδύνων από καταστροφές: απαραίτητο στοιχείο για βιώσιμη μείωση της φτώχειας

Στην ανακοίνωση για την μείωση των κινδύνων από καταστροφές καθορίζονται οι εξής κατά προτεραιότητα δράσεις:

• ενίσχυση του πολιτικού διαλόγου με τις αναπτυσσόμενες χώρες·
• ενσωμάτωση της μείωσης των κινδύνων από καταστροφές σε αμφότερες τις πολιτικές και τις δράσεις της ΕΕ και των αναπτυσσόμενων χωρών, συμπεριλαμβανομένης και της ενίσχυσης της ΕΕ για τις εθνικές επενδύσεις μείωσης των κινδύνων·
• κατάρτιση περιφερειακών σχεδίων, αρχής γενομένης με ένα σχέδιο για την Καραϊβική: τα εν λόγω σχέδια δράσης μπορούν για παράδειγμα να περιλαμβάνουν την υποστήριξη εκστρατειών ευαισθητοποίησης.

Η ΕΕ θα προσδιορίσει όλες τις προβλεπόμενες ειδικές δράσεις σε σχέδιο υλοποίησης που προβλέπεται για τον Ιούνιο του 2009.

 

Πέντε χρόνια διευρυμένης ΕΕ

«Οι διευρύνσεις του 2004 και του 2007 αποτέλεσαν ένα τεράστιο ιστορικό βήμα. Έθεσαν τέλος στη διαίρεση της Ευρώπης, βοήθησαν στην παγίωση της δημοκρατίας και προσέφεραν οικονομικά οφέλη σε όλες τις χώρες ΕΕ από άποψη μεγαλύτερης ανταγωνιστικότητας, μεγαλύτερης οικονομικής ανάπτυξης και μεγαλύτερης δημιουργίας θέσεων απασχόλησης. Δεν πρέπει να αφήσουμε την κρίση να επισκιάσει αυτή την αναμφισβήτητη επιτυχία. Ενωμένοι μπορούμε να διαμορφώσουμε τη λύση παγκοσμίων προβλημάτων όπως η κλιματική αλλαγή ή μια νέα διεθνής οικονομική διακυβέρνηση. Διαιρεμένοι δεν θα πετύχουμε τίποτα» δήλωσε ο αρμόδιος Επίτροπος για τις οικονομικές και νομισματικές υποθέσεις κ. Joaquín Almunia

Ο κ. Olli Rehn, αρμόδιος για τη διεύρυνση Επίτροπος προσέθεσε:«Η διεύρυνση χρησίμευσε ως άγκυρα σταθερότητας και κινητήρας της δημοκρατίας και της έννομης τάξης στην Ευρώπη. Τόσο τα νέα όσο και τα παλαιά κράτη μέλη ωφελήθηκαν οικονομικά, καθώς και η ΕΕ στο σύνολό της. Επεξέτεινε το χώρο ειρήνης και ευημερίας σε τουλάχιστον 500 εκατομμύρια ανθρώπους και αύξησε το βάρος της στην υφήλιο.»

Έχουν παρέλθει πέντε χρόνια αφότου 10 νέα μέλη από την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη εντάχθηκαν στην ΕΕ, θέτοντας τέλος σε αρκετές δεκαετίες διαίρεσης που ακολούθησαν τον ψυχρό πόλεμο. Δύο άλλα μέλη, η Βουλγαρία και η Ρουμανία εντάχθηκαν το 2007. Μια ανακοίνωση για τα «Πέντε έτη της διευρυμένης ΕΕ» δείχνει ότι η διεύρυνση προσέφερε μεγάλα οικονομικά οφέλη σε αμφότερες τις πλευρές.

Η διευρυμένη ΕΕ αποτελεί τώρα τον μεγαλύτερο ολοκληρωμένο οικονομικό χώρο στον κόσμο, με περισσότερο από 30% του παγκοσμίου ΑΕΠ και περισσότερο από 17% του παγκοσμίου εμπορίου. Αυτό παρέχει τη δυνατότητα στην ΕΕ να είναι ένας αποφασιστικός παράγοντας στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης. Μπορεί να έχει λόγο στη διαμόρφωση της παγκοσμιοποίησης προς όφελος των πολιτών.

Το κατά κεφαλήν εισόδημα στα νέα κράτη μέλη αυξήθηκε από το 40% του μέσου όρου των παλαιών κρατών μελών το 1999 στο 52% το 2008 και η ανάπτυξη κατά μέσο όρο σε 5,5% την περίοδο 2004-2008 σε σύγκριση με 3,5% την περίοδο 1999-2003. Αυτό δεν επιτεύχθηκε σε βάρος των παλαιών κρατών μελών, η ανάπτυξη των οποίων ήταν περίπου 2,2% ετησίως την περίοδο 2004-2008, με παρόμοιο ποσοστό την περίοδο 1999-2003.

Η διεύρυνση αύξησε επίσης τις εμπορικές ευκαιρίες. Το 2007, περίπου το 80% των εξαγωγών των νέων κρατών μελών κατευθύνθηκε στην υπόλοιπη ΕΕ. Επίσης, τα παλαιά κράτη μέλη παρατήρησαν αύξηση των πωλήσεών τους στα νέα κράτη μέλη σε περίπου 7,5% των συνολικών εξαγωγών τους το 2007, από 4,75% μια δεκαετία νωρίτερα.

Η ανεργία στα νέα κράτη μέλη μειώθηκε από συχνά πολύ υψηλά επίπεδα σε επίπεδα παρόμοια με εκείνα της υπόλοιπης ΕΕ – περίπου 7% το 2007. Οι ανησυχίες των παλαιών κρατών μελών σχετικά με μαζική μετανάστευση εργατικών χειρών δεν επιβεβαιώθηκαν. Στα περισσότερα κράτη μέλη υποδοχής ο αριθμός των μεταναστών εργαζομένων δεν ξεπέρασε το 1% του «εγχώριου» ενεργού πληθυσμού και επέτρεψε την κάλυψη ελλείψεων σε εργατικό δυναμικό. Ο προσωρινός χαρακτήρας της μετανάστευσης αποτέλεσε ένα από τα εντονότερα χαρακτηριστικά της – στο ΗΒ 50% των πρόσφατων μεταναστών επέστρεψαν στις χώρες καταγωγής τους.

Η τρέχουσα παγκόσμια κρίση δημιουργεί δυσκολίες σε όλες τις χώρες, συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ, και η ανεργία αυξάνεται παντού.

Αλλά, μια μεγάλη, ενωμένη ΕΕ μπορεί να αντιμετωπίσει αυτήν την πρόκληση, καθώς και άλλες προκλήσεις καλύτερα από ότι τα κράτη μέλη μεμονωμένα. Η ΕΕ ανέλαβε συντονισμένη δράση για τη σταθεροποίηση του τραπεζικού συστήματος και τη συμβολή στην οικονομική ανάκαμψη. Αυτά τα μέτρα, συμπληρωμένα από άλλα που είναι υπό προετοιμασία, κυρίως για την αποκατάσταση της προσφοράς κεφαλαίων ζωτικής σημασίας για την οικονομία, μας επιτρέπουν να προβλέψουμε μια σταδιακή ανάκαμψη από τα τέλη του τρέχοντος έτους.

Τα νέα κράτη μέλη που δοκιμάζονται σήμερα από οξεία επιβράδυνση της ανάπτυξης στηρίζονται από τα σημαντικά κονδύλια που διατίθενται στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής πολιτικής συνοχής. Ο μηχανισμός στήριξης του ισοζυγίου των πληρωμών επιτρέπει στην ΕΕ να προβεί στη διάσωση κρατών μελών εκτός ευρωζώνης, τα οποία χρειάζονται προσωρινή βοήθεια.

Οι κοινοί κανόνες ανταγωνισμού και κρατικών ενισχύσεων θα διασφαλίσουν ίσους όρους για τις επιχειρήσεις.

Η στρατηγική της Λισαβόνας για την ανάπτυξη και την απασχόληση βοηθά στον εντοπισμό εκείνων των μεταρρυθμίσεων που θα αυξήσουν το δυναμικό ανάπτυξης των οικονομικών μας και θα τις καταστήσουν περισσότερο ανθεκτικές στους παγκόσμιους κραδασμούς.

Η Επιτροπή συνεργάζεται με τα κράτη μέλη για έναν νέο προγραμματισμό του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου με σκοπό να προστατευθεί η απασχόληση στα παλαιά και νέα κράτη μέλη. Η Επιτροπή εργάζεται επίσης για να μειώσει τον ευρύτερο κοινωνικό αντίκτυπο της κρίσης, μεταξύ άλλων μέσω του Ταμείου Προσαρμογής στην παγκοσμιοποίηση.

Το μεταρρυθμισμένο σύμφωνο σταθερότητας και ανάπτυξης παρέχει ένα εύρωστο πλαίσιο που μας επιτρέπει να τονώσουμε τη ζήτηση και τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης βραχυπρόθεσμα, διατηρώντας τον στόχο της επίτευξης υγιών και βιώσιμων οικονομικών μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.

Η Ευρωπαϊκή Ασφάλεια σε ένα Παγκόσμιο Περιβάλλον

Σε εκδήλωση που διοργάνωσαν το ΕΛΙΑΜΕΠ και η Γερμανική Πρεσβεία στην Αθήνα, στις 12 Φεβρουαρίου 2009, ο Πολιτικός Διευθυντής του Γερμανικού Υπουργείου Εξωτερικών Δρ. Volker Stanzel, υπογράμμισε τις προκλήσεις ασφαλείας που αντιμετωπίζει η Ευρώπη και πρότεινε μια νέα προσέγγιση στον παγκόσμιο ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Υποστήριξε ότι σήμερα υπάρχει ένας αριθμός συνεχιζόμενων περιφερειακών συγκρούσεων που καθορίζουν τον παγκόσμιο στρατηγικό χάρτη:
•    Το Παλαιστινιακό ζήτημα, το οποίο μπορεί να λυθεί μόνο με τη δημιουργία δύο κρατών
•    Το «πυρηνικό» Ιράν, που βρίσκεται στο μέσο μιας άκρως ρευστής περιοχής
•    Το ζήτημα της Ρωσίας και των γειτονικών χωρών της, με πιο πρόσφατο παράδειγμα την κρίση της Γεωργίας
•    Η περίπτωση του Αφγανιστάν, ο ρόλος του Πακιστάν στην περιοχή και το ευρύτερο πρόβλημα των αποτυχημένων κρατών

·         Η αύξηση του αριθμού των αποτυχημένων κρατών συνιστά μια ακόμα ανησυχία στον τομέα της ασφάλειας. Το αποτυχημένο κράτος είναι εκείνο του οποίου η κυβέρνηση είναι αδύναμη να επιβάλει την κυριαρχία της και το κράτος παύει να λειτουργεί. Τα αποτυχημένα κράτη συνιστούν πηγή εσωτερικής απειλής για τη διάδοση της κοινωνικής βίας, ενώ λειτουργούν σα λίκνο για τα δίκτυα του οργανωμένου εγκλήματος.

·         Κάποιες άλλες, λιγότερο παραδοσιακές, προκλήσεις ασφαλείας που αντιμετωπίζει η Ευρώπη είναι η διάδοση των όπλων μαζικής καταστροφής, η περιβαλλοντική υποβάθμιση και η αλλαγή κλίματος. Το τελευταίο, παρότι λιγότερο εμφανές, μπορεί να συνδεθεί με μαζικά κύματα μετανάστευσης και ξεσπάσματα περιφερειακών συγκρούσεων για τη χρήση φυσικών πόρων

·         Ταυτόχρονα οι πολιτικο-στρατιωτικές απειλές πρέπει να αντιμετωπιστούν επαρκώς.

·         Τέλος, η τρέχουσα οικονομική κρίση δείχνει ότι χωρίς επαρκείς παροχές, οι οικονομικές επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης μπορούν να μετατραπούν σε πολιτική απειλή, κυρίως όταν αυτές επηρεάζουν λιγότερο ανεπτυγμένα κράτη.

Ο παγκόσμιος ρόλος της ΕΕ

Είναι αναγκαίο επομένως αυτά τα προβλήματα και οι προκλήσεις να αναγνωριστούν ώστε να αντιμετωπιστούν επαρκώς. Σύμφωνα με τον Δρ. Stanzel το πρόβλημα δε βρίσκεται στο πόσο πρέπει να δράσουμε, αλλά στο πως, ώστε η Ευρώπη να αντιμετωπίσει αυτά τα προβλήματα. Χρειάζονται νέες προσεγγίσεις ώστε να εφαρμοστούν επιτυχώς νέες στρατηγικές. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εμπειρία στην κοινή διακυβέρνηση και συνεργασία προκειμένου να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις που συνεχίζουν να χαρακτηρίζουν τον ευρύτερο γεωγραφικό της χώρο.

Για να ενισχυθεί η ευρωπαϊκή φωνή στον παγκόσμιο χάρτη ασφαλείας πρέπει οι κυβερνήσεις των κρατών-μελών να φροντίσουν ώστε αυτή η διαδικασία να ενισχυθεί περαιτέρω. Σε ένα κόσμο που αλλάζει πρέπει να γίνουν κάποιες σκληρές επιλογές. Αυτό προϋποθέτει μεγαλύτερη ενασχόληση του κοινού, που θα είναι πληροφορημένο για τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες και το οποίο θα αυξήσει τη συμμετοχή του, παρότι μπορεί να αντιμετωπίσει κάποιες αλήθειες που πονάνε.

Σχολίασε ο Δρ. Θάνος Ντόκος, Γενικός Διευθυντής ΕΛΙΑΜΕΠ.

Τη συζήτηση συντόνισε ο Καθηγητής Λουκάς Τσούκαλης, Πρόεδρος του ΕΛΙΑΜΕΠ.

 

Η Αξιολόγηση του Προγράμματος της Ελλάδας

 

Κατά τη διάρκεια της τρέχουσας δεκαετίας, η Ελλάδα ενεφάνισε ισχυρή οικονομική ανάπτυξη, της τάξης του 4% ετησίως. Το 2008 το ΑΕΠ της αυξήθηκε σαφώς περισσότερο από το μέσο όρο της ευρωζώνης, ενώ και το 2009 εξακολουθούσε να βρίσκεται σε θετικό έδαφος σύμφωνα με τις προβλέψεις της Επιτροπής για τον Ιανουάριο. Ωστόσο, οι εσωτερικές και εξωτερικές μακροοικονομικές ανισορροπίες διογκώθηκαν σημαντικά, με αποτέλεσμα να προκληθεί πολύ μεγάλη αύξηση του δημοσίου και του εξωτερικού χρέους. Η συνεχιζόμενη παγκόσμια οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση έχει δυσμενή επίδραση στην οικονομία και ασκεί πίεση στην επιβάρυνση λόγω του χρέους.

Το δημοσιονομικό έλλειμμα υπερέβη το 3% το 2007 και το 2008 και, σύμφωνα με το ελληνικό πρόγραμμα σταθερότητας, θα ανέλθει σε 3,7% το 2009 πριν στη συνέχεια υποχωρήσει σε 3,2% του ΑΕΠ, το 2010, και σε 2,6% το 2011, σύμφωνα με το πρόγραμμα. Η Ελλάδα δεν έχει κανένα περιθώριο χορήγησης φορολογικών κινήτρων δεδομένου του πολύ υψηλού χρέους της και της ανισορροπίας του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Δεν έχει θεσπίσει δέσμη μέτρων για την τόνωση της οικονομίας. Η στρατηγική δημοσιονομικής εξυγίανσης που περιγράφεται στο πρόγραμμα στηρίζεται στη διαρκή περιστολή των δαπανών το 2010 και το 2011 και, σε μικρότερο βαθμό, στην άνοδο των φορολογικών εσόδων, αλλά τα σχέδια δεν έχουν αρκετές λεπτομέρειες προς το παρόν.

Με βάση την αξιολόγηση της Επιτροπής, η Ελλάδα καλείται: (i) να ενισχύσει ουσιαστικά την πορεία δημοσιονομικής εξυγίανσης ήδη το 2009, ιδίως εάν οι οικονομικές συνθήκες αποδειχθούν καλύτερες από τις αναμενόμενες, με τη λήψη σαφώς καθορισμένων μόνιμων μέτρων για την περιστολή των τρεχουσών δαπανών, στα οποία συμπεριλαμβάνεται η άσκηση συνετής μισθολογικής πολιτικής στο δημόσιο τομέα, συμβάλλοντας έτσι στην αναγκαία μείωση του δείκτη δημόσιου χρέους/ΑΕΠ· (ii) να εξασφαλίσει ότι τα μέτρα δημοσιονομικής σταθεροποίησης συνδέονται επίσης με τη βελτίωση της ποιότητας των δημόσιων οικονομικών, στο πλαίσιο ενός ολοκληρωμένου προγράμματος μεταρρυθμίσεων, λαμβάνοντας υπόψη την απαιτούμενη αναπροσαρμογή της οικονομίας, με σκοπό την ανάκτηση των απωλειών ανταγωνιστικότητας και την αντιμετώπιση των υφιστάμενων εξωτερικών ανισορροπιών· (iii) να εφαρμόσει με ταχύ ρυθμό τις πολιτικές μεταρρύθμισης των φορολογικών υπηρεσιών και να βελτιώσει τον τρόπο λειτουργίας των δημοσιονομικών διαδικασιών με την αύξηση της διαφάνειάς τους, τη χάραξη δημοσιονομικής στρατηγικής με γνώμονα τις πιο μακροπρόθεσμες προοπτικές και τη σύσταση μηχανισμών για την παρακολούθηση, τον έλεγχο και τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των πρωτογενών τρεχουσών δαπανών· (iv) να βελτιώσει, ενόψει του αυξανόμενου επιπέδου του χρέους και της προδιαγραφόμενης αύξησης των δαπανών λόγω γήρανσης του πληθυσμού, τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών με τη συνέχιση των τρεχουσών μεταρρυθμίσεων στα συστήματα υγείας και συνταξιοδότησης.

Με βάση τα στοιχεία που υπέβαλαν οι ελληνικές αρχές τον Οκτώβριο του 2008, τα οποία επικυρώθηκαν από την Eurostat και επιβεβαιώθηκαν επίσης κατά την επικαιροποίηση του προγράμματος σταθερότητας τον Ιανουάριο του 2009, το έλλειμμα υπερέβη το 3% το 2007, ενώ το δημόσιο χρέος ανήλθε στο 94,8% του ΑΕΠ κατά το ίδιο έτος. Η Επιτροπή εξέδωσε ως εκ τούτου έκθεση σύμφωνα με το άρθρο 104 παράγραφος 3 της Συνθήκης, η οποία σηματοδότησε την έναρξη της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος. Σύμφωνα με την πρόβλεψη της Επιτροπής τον Ιανουάριο, το έλλειμμα, εξαιρουμένων των έκτακτων μέτρων, ανήλθε στο 3,6% του ΑΕΠ το 2008 (ή 3,4% του ΑΕΠ, συμπεριλαμβανομένων των έκτακτων μέτρων). Η υπέρβαση της τιμής αναφοράς του 3% δεν είχε έκτακτο χαρακτήρα. Η υπέρβαση της τιμής αναφοράς του 3% δεν αποτελεί επίσης έκτακτο γεγονός, δεδομένου ότι δεν είναι αποτέλεσμα σοβαρής οικονομικής ύφεσης κατά την έννοια της Συνθήκης και του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης.

 

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τα Προγράμματα Σύγκλισης και Σταθερότητας

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αξιολόγησε σήμερα τα επικαιροποιημένα προγράμματα σταθερότητας και σύγκλισης (ΠΣΣ) της Ιρλανδίας, της Ελλάδας, της Ισπανίας, της Γαλλίας, της Λετονίας και της Μάλτας. Στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης έντονης οικονομικής ύφεσης, εκτιμάται ότι οι δημοσιονομικές θέσεις επιδεινώθηκαν εμφανώς το 2008 και ότι θα εξακολουθήσουν να επιδεινώνονται το 2009 στην Ιρλανδία, την Ισπανία, τη Γαλλία και τη Λετονία. Στην Ισπανία και τη Γαλλία αυτό αντανακλά επίσης τις σημαντικές δέσμες μέτρων για τόνωση της οικονομίας που θεσπίστηκαν σύμφωνα με το ευρωπαϊκό σχέδιο ανάκαμψης, το οποίο απαιτούσε να ληφθούν έγκαιρα, στοχοθετημένα και προσωρινά δημοσιονομικά μέτρα στα κράτη μέλη που είχαν δημοσιονομικό περιθώριο ελιγμών. Η Ιρλανδία και η Μάλτα έχουν θεσπίσει ορισμένα μέτρα στήριξης της οικονομίας τα οποία αποτελούν τμήμα μιας ευρύτερης προσπάθειας εξυγίανσης, η οποία φαίνεται επαρκής αν ληφθούν υπόψη οι μακρο-δημοσιονομικές προκλήσεις και οι προκλήσεις ανταγωνιστικότητας που αντιμετωπίζουν οι χώρες αυτές. Η Ελλάδα δεν έχει θεσπίσει δημοσιονομικά μέτρα τόνωσης της οικονομίας, στάση που είναι επαρκής αν ληφθούν υπόψη η οικονομική ανάπτυξη που είναι ακόμα θετική καθώς και το υψηλό χρέος και οι μεγάλες οικονομικές ανισορροπίες της. Η Λετονία επίσης απέφυγε τη θέσπιση βραχυπρόθεσμων δημοσιονομικών μέτρων για την τόνωση της οικονομίας δεδομένου ότι έχει ανάγκη να ισορροπήσει εκ νέου την οικονομία της και να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών. Δεδομένου ότι και οι έξι χώρες είχαν δημοσιονομικό έλλειμμα υψηλότερο από 3% το 2008, η Επιτροπή εξέδωσε επίσης εκθέσεις στο πλαίσιο του διορθωτικού σκέλους του Σύμφωνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Σύμφωνα με το άρθρο 104 παράγραφος 3 της Συνθήκης, στις εκθέσεις αναλύονται οι λόγοι υπέρβασης της τιμής αναφοράς του 3%, λαμβάνοντας δεόντως υπόψη τη γενική οικονομική κατάσταση και άλλους σχετικούς παράγοντες. Η Επιτροπή εξέτασε  άλλα 11 ΠΣΣ, αλλά σε όλες τις περιπτώσεις η δημοσιονομική θέση παραμένει μέσα στα όρια του σύμφωνου.

«Λόγω της έντονης παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης, τα δημόσια οικονομικά της ΕΕ υφίστανται πίεση. Η κρίση επέφερε πτώση των φορολογικών εσόδων και άνοδο των δαπανών (π.χ. των επιδομάτων ανεργίας). Τα δημόσια οικονομικά επιδεινώθηκαν περαιτέρω δεδομένου ότι πολλά κράτη μέλη θέσπισαν φέτος δημοσιονομικά μέτρα για να υποστηρίξουν τη ζήτηση και τη δημιουργία θέσεων εργασίας, όπως σύστησαν η Επιτροπή και το Συμβούλιο στο ευρωπαϊκό σχέδιο ανάκαμψης. Η εφαρμογή του αναθεωρημένου σύμφωνου σταθερότητας και ανάπτυξης θα βοηθήσει να επιστρέψουμε στα υγιή και βιώσιμα δημόσια οικονομικά όταν τελειώσει η ύφεση και ανακάμψει η ανάπτυξη. Η ανάλυσή μας δείχνει ότι θεσπίστηκαν δημοσιονομικά μέτρα τόνωσης της οικονομίας σε ολόκληρη την ΕΕ, κυρίως από τις χώρες που διέθεταν δημοσιονομικό περιθώριο ελιγμών ή/και χαμηλό χρέος ή εξωτερικές ανισορροπίες. Επίσης, κατά κανόνα, τα μέτρα αυτά είναι έγκαιρα, στοχοθετημένα και προσωρινά. Ωστόσο, για τα κράτη μέλη στα οποία το δημόσιο έλλειμμα υπερέβη την τιμή αναφοράς του 3,0% το 2008, η Επιτροπή εξέδωσε σήμερα εκθέσεις για το υπερβολικό έλλειμμα. Οι εξαιρετικές περιστάσεις εξετάζονται, όπου αυτό απαιτείται. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις, η Επιτροπή θα εκμεταλλευθεί πλήρως την ευελιξία που επιτρέπεται από το αναθεωρημένο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης κατά την εξέταση των επόμενων σταδίων στο πλαίσιο της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος τις επόμενες εβδομάδες», δήλωσε ο κ. Joaquín Almunia, Επίτροπος για οικονομικά και νομισματικά θέματα .

Εκπαίδευση και Φροντίδα για τα νεαρά παιδιά

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε μία νέα μελέτη για την εκπαίδευση και τη φροντίδα στην πρώιμη παιδική ηλικία, και για τα ποια μέτρα λαμβάνονται για να ενισχύσουν τη συμμετοχή των πλέον μη προνομιούχων κοινωνικών ομάδων.  Εξετάζοντας τις εθνικές πολιτικές σε 30 χώρες, η μελέτη αναδεικνύει πως οργανώνονται στην Ευρώπη η εκπαίδευση και η φροντίδα στην πρώιμη παιδική ηλικία, ποια είναι τα πλεονεκτήματα του κάθε συστήματος, και τι είναι απαραίτητο για την παροχή αποτελεσματικής εκπαίδευσης και φροντίδας στα παιδιά.  

Η μελέτη που έγινε από το Eurydice, το δίκτυο για την εκπαίδευση στην Ευρώπη, είναι κομμάτι της Ανακοίνωσης της Επιτροπής για την Αμεροληψία και την Αποδοτικότητα στην Ευρωπαϊκή Εκπαίδευση και στα Εκπαιδευτικά Συστήματα. Η μελέτη καλύπτει τα Κράτη- Μέλη, τη Νορβηγία, την Ισλανδία και το Λιχτενστάιν.

87% των παιδιών ηλικίας 4 ετών παρακολουθούν έναν εκπαιδευτικό θεσμό στην Ευρώπη

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόσφατα πρότεινε ένα νέο στόχο για την Ευρώπη, σύμφωνα με τον οποίο το 90% των 4χρόνων παιδιών θα πρέπει να συμμετέχει στην προ-βασική εκπαίδευση έως το 2020. Το 2006, ένας μέσος όρος, 87% αυτής της ηλικίας ήταν ήδη αναμεμειγμένοι σε κάποιες μορφές προ-βασικής εκπαίδευσης. Όλες οι χώρες της Ευρώπης προσφέρουν ορισμένες μορφές πρώιμων προγραμμάτων για παιδιά πριν την έναρξη της βασικής εκπαίδευσης, παρόλα αυτά σημαντικές διαφορές παρατηρούνται μεταξύ χωρών ή ακόμη και περιοχών, στους όρους της ηλικίας έναρξης, τους ρυθμούς συμμετοχής και του τύπου της διαθέσιμης φροντίδας και εκπαίδευσης.

Το πλήρες περιεχόμενο της Έκθεσης είναι διαθέσιμο στα Ελληνικά και στα Αγγλικά στον ιστότοπο της Εurydice

 

«Ναι» στη Συνθήκη της Λισαβόνας, λόγω της κρίσης, λένε τώρα οι Ιρλανδοί

ΤΟ ΒΗΜΑ, Δευτέρα 16 Φεβρουαρίου 2009

Η Ιρλανδία, που κτυπήθηκε περισσότερο από όλες τις άλλες χώρες από τη μεγάλη οικονομική κρίση, θα ενέκρινε τώρα σε ποσοστό 51% τη Συνθήκη της Λισαβόνας, την οποία απέρριψε με ποσοστό 53,4% στο δημοψήφισμα που έγινε τον Ιούνιο του 2008 στη χώρα.

Σύμφωνα με δημοσκόπηση που δημοσιοποιείται τη Δευτέρα, στους «Τάιμς της Ιρλανδίας», η προτίμηση των Ιρλανδών στη Συνθήκη αυξήθηκε κατά οκτώ ποσοστιαίες μονάδες από την τελευταία σφυγμομέτρηση που έγινε τον περασμένο Νοέμβριο.

Μεταξύ των ερωτηθέντων, περίπου το 33% (μειωμένο κατά έξι ποσοστιαίες μονάδες) δήλωσε ότι θα ψήφιζε «όχι» εάν γινόταν τώρα δημοψήφισμα για το λόγο αυτό, ενώ ένα ποσοστό 16% απάντησε ότι δεν έχει αποφασίσει ακόμα.

Οι Ιρλανδοί θα ψήφιζαν σε ποσοστό 60,7% υπέρ της Συνθήκης της Λισαβόνας, και μόνο το 39,3% θα ψήφιζε όχι, εάν αποκλείονταν οι αναποφάσιστοι από τις σφυγμομετρήσεις.

Υπενθυμίζεται ότι η ιρλανδική κυβέρνηση έχει δεσμευτεί για τη διενέργεια ενός δεύτερου δημοψηφίσματος σε ημερομηνία που δεν έχει καθοριστεί ακόμα.

Η σφυγμομέτρηση έγινε στις 9 και 10 Φεβρουαρίου σε αντιπροσωπευτικό δείγμα 1.000 πολιτών και το ποσοστό λάθους της κυμαίνεται στο συν-πλην 3%. 

Σε άλλη δημοσκόπηση που έγινε την 1η Φεβρουαρίου από κυριακάτικη οικονομική εφημερίδα της χώρας, το 58% των ερωτηθέντων τάχθηκε υπέρ, το 28% κατά και το 14% απάντησε ότι δεν γνωρίζει τι θα ψήφιζε. 

 

Η Ευρώπη πρέπει να κάνει την ελπίδα πραγματικότητα

Μήνυμα του Προέδρου της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, Γιώργου Α. Παπανδρέου, στο συνέδριο του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Τσεχίας, με θέμα "Παγκόσμια Οικονομική Κρίση"

Πλησιάζουμε στις Ευρωεκλογές. Και βρισκόμαστε στη δίνη της χειρότερης παγκόσμιας οικονομικής κρίσης από την εποχή της παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης του 1929. Η κρίση αυτή κατέδειξε τη χρεοκοπία της νεοφιλελεύθερης οικονομικής συναίνεσης.

Τώρα, οι ελπίδες των πολιτών μας στρέφονται προς τις δυνάμεις των εργατικών, σοσιαλιστικών και δημοκρατικών κομμάτων. Οι πολιτικές των κομμάτων εγγυώνται έναν νέο και προοδευτικό οδικό χάρτη, μία διέξοδο από την κρίση. Δίνοντας προτεραιότητα στους ανθρώπους μας. Και το μήνυμά μας είναι σαφές: δεν φταίνε οι πολίτες των χωρών μας για την οικονομική κρίση. Και δεν πρέπει να πληρώσουν αυτοί την κρίση.

Ο οδικός μας χάρτης, ο οποίος θα μας βγάλει από την κρίση, εγγυάται:

 1) Διαφάνεια και λογοδοσία. Αυτά είναι τα απολύτως απαραίτητα στοιχεία για την αναμόρφωση του χρηματοπιστωτικού μας συστήματος.

2) Η κοινωνική συνοχή και οι κοινωνικές υπηρεσίες πρέπει να αποτελέσουν πρώτη προτεραιότητα - σε αυτές περιλαμβάνονται η υγεία, οι επενδύσεις στην εκπαίδευση και την κοινωνική ασφάλεια - πέρα και πάνω από οικονομικές ενισχύσεις για τη στήριξη εταιρειών.

3) Η τόνωση της απασχόλησης πρέπει να αποτελέσει πρώτη προτεραιότητα, παρέχοντας πιστώσεις σε μικρομεσαίες εταιρείες και επιχειρήσεις, και όχι απλά προστατεύοντας τα συμφέροντα των εταιρειών.

4) Και τέλος, να ενισχύσουμε τους πολίτες μας, και όχι τους κερδοσκόπους του χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Το σοσιαλιστικό και δημοκρατικό μας Κίνημα υπογράμμισε την ανάγκη για αλληλεγγύη. Και χρειάζεται αλληλεγγύη για να υποστηριχθούν οι κοινωνικά αποκλεισμένοι από τις κοινωνίες μας και, βεβαίως, οι αναδυόμενες οικονομίες.

Ως Πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, απαίτησα την παγκοσμιοποίηση της αλληλεγγύης. Πολιτικές που προωθούν την κοινωνική δικαιοσύνη και τον συντονισμό των πολιτικών σε ολόκληρο τον κόσμο: αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο πρέπει να αντιμετωπίσουμε την κρίση. Αυτός μπορεί να αποτελέσει τη μόνη ρεαλιστική απάντηση στην αποτυχία, την τραγική αποτυχία του παγκόσμιου καπιταλισμού - καζίνο.  

Τον Ιούνιο, η Ευρώπη πρέπει να κάνει την ελπίδα πραγματικότητα. Η Ευρώπη μπορεί να αποδείξει ότι υπάρχει εναλλακτική λύση. Είναι η ελπίδα μιας κοινωνικής και δημοκρατικής πολιτικής. Μιας πολιτικής, που τοποθετεί στην πρώτη γραμμή τις κοινωνικές προτεραιότητες, τις κοινωνικές πολιτικές και την πραγματική οικονομία.

Δεν υπάρχει καιρός για χάσιμο. Πρέπει να ανταποκριθούμε στην πρόκληση οικοδόμησης μιας νέας πολιτικής συναίνεσης, τόσο στην Ευρώπη, όσο και ευρύτερα στον κόσμο. Μια συναίνεση, που θα βασίζεται σε πολιτικές, που θέτουν ως προτεραιότητα τον άνθρωπο.

Οι επερχόμενες εκλογές πρέπει να σηματοδοτήσουν την πολιτική συναίνεση στην Ευρώπη. Και αυτό, θα το επιτύχουν με μια πολιτική αποστολή, την σοσιαλιστική και προοδευτική πλειοψηφία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

 

Τα Νέα ΜΜΕ και οι Ευρωεκλογές

Η νίκη του Barack Obama στις ΗΠΑ οφείλεται εν μέρει στη χρήση ηλεκτρονικών μέσων, όπως διάφορες εκστρατείες στο Facebook και το YouTube. Εν όψει των ευρωεκλογών του επόμενου Ιουνίου, εύλογο είναι το ερώτημα: θα πρέπει η ΕΕ να χρησιμοποιήσει παρόμοια μέσα στην προεκλογική εκστρατεία της; Με ποιους τρόπους θα μπορούσαν να έρθουν τα μέλη του Κοινοβουλίου πιο κοντά στους πολίτες; Σε αυτά τα ερωτήματα απάντησαν, για λογαριασμό του διαδικτυακού τόπου  του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ορισμένοι Ευρωβουλευτές.

Αρκετοί βουλευτές έχουν ήδη ιστολόγια, ιστοσελίδες, λογαριασμούς στο Facebook ή βίντεο -μέσα που θεωρούν σημαντικά προκειμένου να βρίσκονται σε συνεχή επαφή με τους ευρωπαίους πολίτες.

Facebook, ιστολόγια και ιστοσελίδες

Για τον Graham Watson, μέλος της Ομάδας της Συμμαχίας Φιλελεύθερων και Δημοκρατών για την Ευρώπη, "το Facebook αποτελεί έναν πολύ καλό τρόπο για να διατηρήσει την επαφή του με φίλους και οπαδούς του". "Τα μέλη της εκλογικής μου περιφέρειας το χρησιμοποιούν για να επιστήσουν την προσοχή μου σε τοπικά θέματα, ενώ συνάδερφοί μου για να εκφράσουν τις ιδέες τους και να δικτυωθούν" είπε χαρακτηριστικά ο βρετανός πολιτικός.

Ο Dan Jørgensen, μέλος της Σοσιαλιστικής Ομάδας, εξομολογήθηκε ότι "καταβάλει αρκετές προσπάθειες να επικοινωνήσει με τους πολίτες μέσω του Facebook αλλά και της ιστοσελίδας του", καθώς και ότι "θα εντατικοποιήσει τις προσπάθειες αυτές στην πορεία προς τις εκλογές".

Σημαντική θεωρεί την ηλεκτρονική τεχνολογία και ο Christofer Fjellner, μέλος της Ομάδας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και των Ευρωπαίων Δημοκρατών. "Οι ψηφοφόροι μου περιμένουν από μένα να τους ενημερώνω καθημερινά για τις δραστηριότητες μου. Αν οι ψηφοφόροι μου δεν καταλαβαίνουν τι κάνω, θα πρέπει να επικοινωνήσω καλύτερα" είπε ο δανός ευρωβουλευτής.

Ο Richard Corbett, μέλος της Σοσιαλιστικής Ομάδας, ήταν ο πρώτος ευρωβουλευτής που δημιούργησε δικό του ιστολόγιο καθώς "οι ευρωβουλευτές είναι συνήθως πιο απομακρυσμένοι από τους πολίτες σε σχέση με εθνικούς ή τοπικούς πολιτικούς". Γι' αυτό και εκτιμά το γεγονός ότι μπορεί να έρθει σε επικοινωνία με τους πολίτες με μέσα "διαφορετικά από τα παραδοσιακά"...

Λαμπρό το μέλλον της ηλεκτρονικής τεχνολογίας

Οι προσδοκίες των ευρωβουλευτών από την ηλεκτρονική τεχνολογία είναι πάντως μεγάλες. Για τον κ. Watson, "Η ηλεκτρονική τεχνολογία θα κατέχει εξέχουσα θέση στο μέλλον όσον αφορά τις προεκλογικές εκστρατείες που γίνονται στην Ευρώπη σε περιφερειακό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο", καθώς "δίνει τη δυνατότητα επικοινωνίας με τους πολίτες με πιο προσιτό και άτυπο τρόπο, χωρίς μεσάζοντες".

"Αν και δεν πρέπει να αναμένουμε τα ίδια αποτελέσματα με τις ΗΠΑ, θα δούμε την ηλεκτρονική τεχνολογία να παίζει σημαντικότερο ρόλο από ποτέ στις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου", προβλέπει ο κ. Jørgensen. Κατά τη γνώμη του δανού πολιτικού, η ηλεκτρονική τεχνολογία "αξίζει τον κόπο" καθώς "βοηθά τη στοχοποίηση νέων ψηφοφόρων με νέους τρόπους".

Για τη Monica Frassoni, μέλος της Ομάδας των Πρασίνων/Ευρωπαϊκής Ελεύθερης Συμμαχίας, "οι νέες τεχνολογίες είναι σε θέση να συντελέσουν στην ενίσχυση του ενεργού διαλόγου και της συμμετοχής των πολιτών".

Ο "Σφιχτός" Εναγκαλισμός του Ελέφαντα με την Αρκούδα

Τριαντάφυλλος Καρατράντος

Σε αντιδιαστολή με τις επίσημες διακηρύξεις, το επίπεδο και η ένταση της συνεργασίας ΕΕ και Ρωσίας παραμένει αρκετά μετριοπαθής, και χαρακτηρίζεται από την πραγματοποίηση αποσπασματικών δράσεων και την έλλειψη στρατηγικού πλαισίου. Δεν μπορούμε να πούμε, ότι όλες οι προσπάθειες για την οικοδόμηση στρατηγικού πλαισίου ΕΕ- Ρωσίας ήταν ανεπιτυχείς. Πρέπει εδώ να αναφέρουμε ότι όλες οι τεχνικές διαφωνίες έχουν τη βάση τους σε ορισμένες κύριες παρερμηνείες, οι οποίες καθορίζουν τις συμπεριφορές και των δύο εταίρων. Θεμελιώδεις διαφωνίες σε ζητήματα κλειδιά όπως η αυτό-αποτίμηση, οι προτεραιότητες της εξωτερικής και της εσωτερικής πολιτικής και οι στρατηγικοί στόχοι της συνεργασίας, παράγουν τις περισσότερες διαφωνίες που τελματώνουν τη συνεργασία των δύο πλευρών. Κάθε προσπάθεια εξήγησης και αποτίμησης της συνεργασίας, χωρίς την ανάδυση των συγκεκριμένων πτυχών, είναι καταδικασμένη να ασχοληθεί, όχι με την αιτία της ασθένειας, αλλά με τα συμπτώματα.  

Παρά τον μακρύ και ενεργό διάλογο μεταξύ Ρωσίας και Ε.Ε., το καλό δομημένο σύστημα διμερών δεσμών, σε πολυσχιδή επίπεδα, και τη στερεή νομική βάση, οι σχέσεις Ε.Ε. και Ρωσίας παραμένουν υπό ένα καθεστώς αβεβαιότητας. Το κύριο σημάδι αυτής της αστάθειας είναι η αδυναμία, και των δύο πλευρών από κοινού, να συμπεριλάβουν τους στρατηγικούς τους στόχους στις σχέσεις τους και να ορίσουν κοινές αξίες και συμφέροντα στον άξονα της συνεργασίας τους . Οι Οδικοί Χάρτες σηματοδοτούν μία προσπάθεια αντικατάστασης του στρατηγικού οράματος Ρωσίας- Ε.Ε. με τεχνοκρατικά σχέδια, και ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των διοικητικών τους μηχανισμών. Το πρόσφατο παρελθόν έχει αναδείξει, ότι ακόμη και καλοσχεδιασμένες τεχνοκρατικές αποφάσεις, μπορούν να αποτύχουν αν δεν βασίζονται σε ένα μακροπρόθεσμο όραμα και εάν δεν υποστηρίζονται από την κοινωνία.

Το κύριο πρόβλημα της Ευρωπαϊκής πολιτικής της Ρωσίας είναι η έλλειψη στρατηγικού οράματος για τη θέση της χώρας στο πανευρωπαϊκό περιβάλλον. Η διακήρυξη της Μόσχας περί «Ευρωπαϊκής Επιλογής»  δεν έχει επιβεβαιωθεί, ούτε στις εξωτερικές, αλλά ούτε και στις εσωτερικές πολιτικές της Ομοσπονδίας της Ρωσίας. Μηχανισμοί αλληλεπίδρασης με την Ε. Ε. δεν έχουν πλήρως αναπτυχθεί. Η Ευρωπαϊκή πολιτική της Ρωσίας παρουσιάζεται ελλειμματική στο στρατηγικό βραχίονα και στην επαρκή γραφειοκρατική υποστήριξη.  

Προς το παρών, οι κύριοι παράγοντες που συγκρατούν τη Μόσχα και τις Βρυξέλλες από το να υπερκεράσουν την αμφιβολία και την κρίση εμπιστοσύνης στις αμοιβαίες σχέσεις τους, είναι οι καλλιεργούμενες διαφοροποιήσεις στις αξίες μεταξύ της Ρωσικής και των κοινωνιών της Ε.Ε., και ιδιαιτέρως των elites τους, η αδυναμία της Ευρώπης να αρχίσει μία πραγματική ενταξιακή διαδικασία με τη Ρωσία, και η ανεπάρκεια της Ρωσικής γραφειοκρατίας να αλληλεπιδράσει με την Ε.Ε.

Από την πλευρά της Ε.Ε. ένας από τους κύριους λόγους είναι η αυξανόμενη επιρροή των μικρών κρατών στη διαμόρφωση των πολιτικών της Ε.Ε. Μερικές από τις χώρες αυτές, όπως η Αυστρία και η Δανία, αλλά και η πλειονότητα των χωρών μελών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, είναι προ κατειλημμένες και παραδοσιακά επικριτικές απέναντι στη Ρωσία. Με αποτέλεσμα οι ηγέτες των χωρών της Ε.Ε., που στρέφουν το βλέμμα τους στη συνεργασία με τη Ρωσία, να καθίστανται ανίκανοι να ελέγξουν τη διαδικασία λήψης των αποφάσεων, με αποτέλεσμα οι υποσχέσεις τους προς την Μόσχα να παραμένουν ανεκπλήρωτες. Ένα άλλος παράγοντας, που πρέπει να  λαμβάνεται υπ’ όψιν, είναι η οπτική των ΜΜΕ και της κοινής γνώμης, στις χώρες μέλη της ΕΕ, η οποία είναι ιδιαιτέρως κριτική απέναντι στη Ρωσία και στο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων της χώρας.  

Ένα επίσης κομβικό σημείο είναι και η νομική βάση των σχέσεων ΕΕ- Ρωσίας. Είναι απαρχαιωμένη, πολύ περισσότερο ήταν ανεπαρκής από το ξεκίνημα. Τα δύο μέρη απέτυχαν να ολοκληρώσουν επαρκώς τους όρους της PCA, και τα περισσότερα από τα βασικά της στοιχεία, μετά την ένταξη της Ρωσίας στον WTO δεν θα έχουν πλέον καμία εφαρμογή. Επιπρόσθετα, ούτε η Ρωσία αλλά ούτε και η ΕΕ έχουν προετοιμάσει ένα επαρκές υποκατάστατο της PCA η οποία εξέπνευσε το Νοέμβριο του 2007.   

Τέλος πρέπει να αναφερθεί και αυτό που πολλοί αναλυτές τονίζουν, ότι τα πολιτικά συστήματα της ΕΕ και της Ρωσίας είναι ασύμβατα. Επίσης, υποστηρίζουν ότι η περίπλοκη διασύνδεση μεταξύ επιχειρήσεων και κυβέρνησης στη Ρωσία, είναι μία από τις βασικές παραμέτρους τρωτότητας των οικονομικών δρώντων της Ρωσίας στις σχέσεις με την ΕΕ.  

Ως απάντηση στο έλλειμμα οράματος, για το ποια Ρωσία θέλει η ΕΕ να έχει απέναντι της σε 10 χρόνια, αρκετοί υποστηρίζουν ότι όραμα ως σημείο αναφοράς υπάρχει. Η ΕΕ επιζητεί επιταχυνόμενες πολιτικές εξελίξεις στη Ρωσία, προς την κατεύθυνση της διαφάνειας, της συμμετοχής και της δημοκρατίας, ένα όλο και περισσότερο εκπολιτιστέο σύστημα δικαιοσύνης και ασφάλειας, και μία Ρωσία με την οποία να υπάρχει μία πιο συντονισμένη προσέγγιση στο πνεύμα των αξιών του ΟΑΣΕ. Το όραμα υπάρχει το πρόβλημα είναι πως θα επιτευχθεί.