Μονόπλευρη ή πολύπλευρη ενημέρωση; Τι μας ενδιαφέρει τελικά;

Μπουτζέτη Μαρία

Απόφοιτη Τμήματος Επικοινωνίας και Μ.Μ.Ε.

Ποιος θα μπορούσε να παραγνωρίσει στις μέρες μας την επιρροή που τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης ασκούν στο «κοινωνικό γίγνεσθαι»; Η ερώτηση φαίνεται κάπως ρητορική καθώς τα Μέσα πλέον μοιάζουν να κατέχουν τη μερίδα του λέοντος στο πεδίο της δημόσιας σφαίρας. Με δυο λέξεις, δημιουργούν τάσεις αλλά και στάσεις.

Όταν κάνουμε λόγο για Μέσα, σαφώς περιλαμβάνονται και τα επιτεύγματα των νέων τεχνολογιών με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα το Διαδίκτυο. Ωστόσο καθότι φαίνεται ότι στην κοινωνία μας τα Νέα Μέσα δεν έχουν εισχωρήσει σε βαθμό που να ανατρέψουν ολοκληρωτικά τη δομή της ενημέρωσης, κυρίαρχη αναδεικνύεται για ακομή μία φορά η τηλεόραση που αποτελεί και τη μαζικότερη πηγή γνώσης αναφορικά με τα τρέχοντα ζητήματα της επικαιρότητας. Εν προκειμένω μας ενδιαφέρει να παρακολουθήσουμε τις ακριβείς διαστάσεις που θα λάβει το γεγονός των επικείμενων Ευρωεκλογών μέσω της προβολής που θα τύχει .

Είναι γνωστό ότι τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης στην Ελλάδα επιλέγουν να αφιερώνουν ένα μικρό μόνο μέρος της ύλης τους όσον αφορά τις δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Μάλιστα, θα λέγαμε πιο παραστατικά, ότι τα ελληνικά Μ.Μ.Ε. διατηρούν μία κάπως εγωκεντρική προσέγγιση της θεματολογίας. Είναι σύνηθες, οι διεθνείς ειδήσεις να καταλαμβάνουν το τελευταίο πεντάλεπτο, ίσως και λιγότερο, ενός κεντρικού δελτίου ειδήσεων και τις περισσότερες φορές αυτό συμβαίνει στο περίσσευμα του τηλεοπτικού χρόνου. Στο μονοθεματικό μοντέλο των δελτίων ειδήσεων που επικρατεί τα τελευταία χρόνια, συνήθως τα διεθνή θέματα απουσιάζουν παντελώς. Τα Μέσα παραμένουν μανιωδώς προσκολλημένα στην εγχώρια πραγματικότητα, συμβάλλοντας στην γενικότερη αίσθηση μίας αποκομμένης χώρας, αμέτοχης στις διεθνείς εξελίξεις.

Η προσκόλληση των μέσων στις εγχώριες ειδήσεις δεν είναι παράδοξη αν αναλογιστεί κανείς ότι η «εγγύτητα» είναι σημαντικός παράγοντας, μεταξύ άλλων, βάσει του οποίου αποφασίζεται αν μία είδηση θα προκαλέσει το ενδιαφέρον ή όχι. Όπως επίσης είναι αναμενόμενη η τάση του κοινού να ενδιαφέρεται για όσα συμβαίνουν πλησιέστερα. Όμως, η ένσταση που εκφράζεται, συνίσταται συνοπτικά στο εξής: δεν είναι ορθό η «εγγύτητα» να νικά διαρκώς εις βάρος της σημασίας, της επιρροής δηλαδή που μπορεί να ασκεί μία είδηση στις ζωές μας ή, πρακτικά, στην καθημερινότητά μας.

Άραγε αυτό σχετίζεται καθόλου με το γεγονός ότι οι Έλληνες είμαστε ευρωπαϊκά ανεκπαίδευτοι; Έχει να κάνει με το ότι δεν γνωρίζουμε πράγματα βασικά για τις δραστηριότες της Ένωσης στην οποία είμαστε σχεδόν τριάντα χρόνια μέλη, δεν γνωρίζουμε τα αρμόδια όργανα, δεν γνωρίζουμε σε συντριπτικό ποσοστό ούτε καν την ημερομηνία ή το μήνα διεξαγωγής των ευρωεκλογών; Που οφείλεται αυτό; Θα μπορούσε κανείς να επικαλεστεί την ελλιπή πληροφόρηση που λαμβάνουμε από την εκπαίδευση σχετικά με το θέμα.

 Όμως ο ρόλος των Μέσων ποιος πρέπει να είναι τελικά; Έχουν απωλέσει την παιδευτική και γενικότερα τη χρηστική τους σημασία; Γιατί επιλέγουν να αναλώνονται αδιάκοπα στην εγχώρια κομματική αντιπαράθεση, ξεχνώντας ότι ουσιαστικές αποφάσεις για τη ζωή του Ευρωπαίου πολίτη, (π.χ. σχετικά με το εβδομαδιαίο ωράριο εργασίας), λαμβάνονται ερήμην μας εκτός συνόρων, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο; Γιατί τείνουμε να παραγνωρίζουμε τον ουσιαστικό ρόλο που καλείται να αναλάβει ο ευρωβουλευτής όταν εκείνος καθίσταται περισσότερο εθνικός εκπρόσωπος παρά κομματικός; Τα παραπάνω ερωτήματα είναι μόνο οροσμένοι προβληματισμοί σχετικά με το τι θα πρέπει να προσδοκούμε από την ενημέρωση που λαμβάνουμε.

Τα Μέσα σκιαγραφούν τις προτιμήσεις μας και σταθερά μας παρέχουν το υλικό που εναρμονίζεται με αυτές η έστω εκείνο στο οποίο φαινόμαστε δεκτικοί αλλά πρέπει να υπογραμμιστεί ότι ως ένα βαθμό τις διαμορφώνουν επίσης. Τα Μέσα είναι εκείνα που με ελκυστικό και παράλληλα κατατοπιστικό περιεχόμενο μπορούν να παράξουν ουσιαστική ενημέρωση, προσφέροντας την στους πολίτες ώστε να τους καταστήσουν περισσότερο πολιτικά συνειδητοποιημένους.