Σκέψεις για μία Στρατηγική Συνεργασία με τη Ρωσία

Την Πέμπτη στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Ευρωβουλευτές και ειδικοί συζήτησαν και αντάλλαξαν απόψεις  για το μέλλον της σχέσης της Ε.Ε. με τη Ρωσία και την επιρροή της στους ευρύτερους γείτονες της. Έθεσαν υπό εξέταση την αξιοπιστία της Μόσχας ως εταίρο, την περίοδο που η Ε.Ε. διαπραγματεύεται την ανανέωση των συμφωνιών πλαισίων με τη Ρωσία.

«Πρέπει οι σχέσεις της Ε.Ε. με τη Ρωσία να αντιμετωπίζονται στη βάση της στρατηγικής σχέσης ή της απλής συνεργασίας;» Αυτό ήταν το βασικό ερώτημα του Janusz Onyszkiewicz (ALDE, PL), ο οποίος προετοιμάζει την έκθεση για τη νέα συμφωνία Ε.Ε.- Ρωσίας, η οποία θα συζητηθεί στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων του Κοινοβουλίου στις 9 Μαρτίου.

Η περιγραφή της σχέσης μας με την Ρωσία ως «στρατηγική» αντικατοπτρίζει την σημαντικότητά τους, υποστήριξε ο κύριος Onyszkiewicz, ο οποίος επίσης σημείωσε ότι μία συνεργασία προϋποθέτει «κοινές αξίες με την Ρωσία». Από την σκοπιά του, οι θεσμοί στη Ρωσία λειτουργούν ως ένα μοντέλο μίας «νέου τύπου διευθυντικής δημοκρατίας».

Η Ria Oomen-Ruijten (EPP-ED, NL), η πρόεδρος της Αντιπροσωπείας για τις σχέσεις με τη Ρωσία, υπογράμμισε «την ανάγκη για μία στρατηγική σχέση, ακόμη και αν υπάρχουν προκαταλήψεις και από τις δύο πλευρές». Η Hannes Swoboda (PES, AT), η οποία πιστεύει ότι η θέση της Ε.Ε. πρέπει να είναι πιο ισορροπημένη,   σημείωσε ότι μία από τις προϋποθέσεις για μία τέτοια σχέση είναι η μη απόδοση κατηγορίας στη Ρωσία για συστηματική συμμετοχή σε κάποια σύγκρουση»
 
Οι διαπραγματεύσεις για την ανανέωση της Συνεργασίας Ε.Ε.- Ρωσίας, η οποία ολοκληρώθηκε στο τέλος του 2007,  ξανάρχισαν στις 4 Ιουλίου του 2008, πάγωσαν όμως λόγω του πολέμου στη Γεωργία. Η επανέναρξη των συζητήσεων αποφασίστηκε στις 2 Δεκεμβρίου στη Σύνοδο Ε.Ε.- Ρωσίας στη Νίκαια. Την Τετάρτη έλαβε επίσης χώρα στην Μόσχα η συνάντηση με την Τρόικα.
  
Σύμφωνα με τον Fyodor Lukyanov, τον εκδότη της περιοδικής έκδοσης Russia in Global Affairs, «η πολιτικοποίηση των οικονομικών σχέσεων με τη Ρωσία είναι αναπόφευκτη». Πιστεύει ότι μία νέα συμφωνία πλαίσιο με τη Ρωσία προσφέρει «μία ευκαιρία διάλογου», ακόμη και αν τα έγγραφα από τη φύση τους είναι προσωρινά.  
 

Το δόγμα Putin-Medvedev, το οποίο βασίζεται στο καθήκον της Ρωσίας να υπερασπίζεται τα δικαιώματα των πολιτών της όπου και αν βρίσκονται και με οποιοδήποτε μέσο κρίνετε απαραίτητο, προκαλεί σκεπτικισμό, σύμφωνα με τον Onyszkiewicz. Ο  Konstantin Kosachev, πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Δούμας, υποστηρίζει ότι η Ρωσία δεν αποσκοπεί να ασκήσει επιρροή στις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης. Ο Arkady Moshes, του Φινλανδικού Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων, από την πλευρά του, είπε στη συνάντηση: «οι χώρες του CIS, οι απώτατες προς τη Δύση, αποσκίρτησαν από τη Ρωσία για 15 χρόνια. Η επιρροή της εξασθενεί και η Ε.Ε. γίνεται όλο και περισσότερο γοητευτική, ακόμη και για το Αζερμπαϊτζάν. Η Ουκρανία, η Μολδαβία και οι  χώρες του Καυκάσου πήραν μέρος στην Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας από το ξεκίνημα της. Προκύπτει μία νέα μορφή αλληλεγγύης και η Ρωσία δεν θα είναι μέρος αυτής».

Η κρίση του αερίου και η σύγκρουση στη Γεωργία, σύμφωνα με τον Jacek Saryusz-Wolski (EPP-ED, PL, τον Πρόεδρο της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων, οδήγησαν σε μία «αλλαγή παραδείγματος» στην πολιτική της Ε.Ε με τη Ρωσία. Αναρωτήθηκε για την «αξιοπιστία» της Ρωσίας ως εταίρου, όταν «οι αρχές του διεθνούς δικαίου καταπατούνται με τον χειρότερο τρόπο στη Γεωργία». Σύμφωνα με την οπτική του Kosachev, «το να δούμε τις επιλογές του North Stream και του South Stream ως επιλογές αντικατάστασης για τη μεταφορά του αερίου μέσω της Ουκρανίας είναι λάθος. Τα υπάρχοντα δίκτυα και οι αγωγοί αερίου μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Ο συντομότερος δρόμος είναι μέσω της Ουκρανίας. Σήμερα η Ε.Ε. κλείνει τα μάτια στην ευθύνη της απέναντι στις χώρες transit.». Ο Arkady Moshes, σημείωσε ότι «η Ουκρανία για πρώτη φορά, προσπάθησε να χρησιμοποιήσει δύναμη. Όμως ο κύριος  Putin έκανε ένα θανάσιμο λάθος όταν έκοψε τη ροή αερίου ως απάντηση στις τακτικές της Ουκρανίας» και ολοκλήρωσε δηλώνοντας ότι «τα αποθέματα της Ρωσίας δεν συμβαδίζουν με τις φιλοδοξίες της».

Ο Andrew Wilson και ο  Nicu Popescu, από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τις Εξωτερικές Σχέσεις, υποστήριξαν την ανάγκη για μεγαλύτερη αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών και είπαν ότι «η εσωτερική κατάσταση προέλαβε την ανανέωση της συμφωνίας πλαίσιο». Από την πλευρά του, καταληκτικά, ο Onyszkiewicz τόνισε την ανάγκη αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών- μελών για να καταστεί η θέση της Ε.Ε. έναντι της Μόσχας περισσότερο συνεπή και αποτελεσματική.