Η διαδικασία της Μπολόνια

Στις 28 και 29 Απριλίου, οι υπουργοί 46 ευρωπαϊκών χωρών που είναι αρμόδιοι για την τριτοβάθμια εκπαίδευση θα συναντηθούν στη Λουβαίν και/ Λουβαίν Λα Νεβ στο Βέλγιο, για να εκτιμήσουν τα αποτελέσματα της διαδικασίας της Μπολόνια, να καθορισουν μια νέα ατζέντα και να συμφωνήσουν ως προς τις προτεραιότητες στον ευρωπαϊκό χώρο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης για την επόμενη δεκαετία μέχρι το 2020. Απεικονίζοντας το τεράστιο ενδιαφέρον από χώρες εκτός Ευρώπης για τις μεταρρυθμίσεις που πραγματοποιούνται στον ευρωπαϊκό χώρο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, θα πραγματοποιηθεί για πρώτη φορά ένα «φόρουμ πολιτικής της Μπολόνια» μεταξύ των 46 χωρών που συμμετέχουν στη διαδικασία και 20 χωρών εκτός Ευρώπης.

Η διαδικασία της Μπολόνια επεκτάθηκε από 29 χώρες το 1999 σε 46 χώρες σήμερα και αποτελεί μια ευρωπαϊκή επιτυχία. Η τελευταία έκθεση απολογισμού για τη διαδικασία της Μπολόνια, η οποία πρόκειται να υποβληθεί στους υπουργούς στη Λουβαίν και/Λουβαίν Λα Νεβ καταλήγει στο συμπέρασμα ότι έχει πραγματοποιηθεί ικανοποιητική πρόοδος, αν και κάπως άνιση, όσον αφορά την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων της Μπολόνια. Η τελευταία έκθεση της Επιτροπής για τη στήριξη της διαδικασίας επιβεβαιώνει αυτό το θετικό συμπέρασμα και δείχνει ότι ουσιαστική πρόοδος έχει σημειωθεί, συμπεριλαμβανομένων και των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Η έμφαση πρέπει τώρα να δοθεί στον εκσυγχρονισμό των εθνικών πολιτικών και στην υλοποίηση της απτής εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της Ευρώπης.

Οι κύριες μεταρρυθμίσεις της Μπολόνιας επικεντρώνονται:

• στη δομή των τριών κύκλων για τους τίτλους σπουδών (πτυχίο, μάστερ, διδακτορικό),
• στην διασφάλιση ποιότητας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, και
• στην αναγνώριση των τίτλων και των περιόδων σπουδών.

Όλες μαζί αυτές οι προσπάθειες μεταρρυθμίσεων δημιούργησαν νέες ευκαιρίες για τα πανεπιστήμια και τους σπουδαστές. Η καθιέρωση πέρυσι του ευρωπαϊκού μητρώου διασφάλισης ποιότητας για την τριτοβάθμια εκπαίδευση συμβάλλει στην αύξηση της προβολής της ευρωπαϊκής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης στα ιδρύματα και τα προγράμματα στην Ευρώπη και παγκοσμίως.

Αναφερόμενος στην προσεχή συνεδρίαση, ο Ευρωπαίος επίτροπος αρμόδιος για την εκπαίδευση, την κατάρτιση, τον πολιτισμό και τη νεολαία, Ján Figel' δήλωσε: "Η διαδικασία της Μπολόνια έχει οδηγήσει σε μεγαλύτερη συμβατότητα και συγκρισιμότητα των συστημάτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Μεταξύ άλλων, έχει καταστήσει την Ευρώπη έναν ελκυστικότερο προορισμό για σπουδαστές από άλλες ηπείρους. Ενώ πρέπει ακόμα καταβληθεί κάποια προσπάθεια για να επιτευχθούν οι στόχοι που ορίστηκαν το 1999, πρέπει να προχωρούμε συνεχώς για να αντιμετωπίσουμε τις νέες προκλήσεις, ιδιαίτερα στο πλαίσιο της τρέχουσας οικονομικής κρίσης. Η τριτοβάθμια εκπαίδευση έχει έναν βασικό ρόλο να διαδραματίσει στην υποστήριξη της βιώσιμης οικονομικής ανάκαμψης και στην υποκίνηση της καινοτομίας. Τα πανεπιστήμια πρέπει να εκσυγχρονιστούν και η ευρεία αναγνώριση αυτής της ανάγκης από τις κυβερνήσεις όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά και σε όλο τον κόσμο, δίνουν στη διαδικασία της Μπολόνια τη ζωτικής σημασίας υποστήριξη που χρειάζεται για την επιτυχία της."

Μια πρόσφατη έρευνα του Ευρωβαρόμετρου μεταξύ σπουδαστών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης δείχνει ότι οι σπουδαστές θέλουν ευρύτερη πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και ότι τα πανεπιστήμια πρέπει να ανοιχτούν στη συνεργασία με τον κόσμο της εργασίας και τη διά βίου μάθηση. Παραδείγματος χάριν, ένα συντριπτικό 97% των σπουδαστών πίστευε ότι είναι σημαντικό να παρέχονται στους σπουδαστές η γνώση και οι δεξιότητες που απαιτούνται για να επιτύχουν στην αγορά εργασίας.

Μια μεγάλη πλειοψηφία (87%) επίσης συμφώνησε ότι ήταν σημαντικό για τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης να ενθαρρύνουν την καινοτομία και μια επιχειρηματική νοοτροπία μεταξύ των σπουδαστών και του προσωπικού, και ότι πρέπει να υπάρξει μια δυνατότητα να ενταχθούν οι περίοδοι εργασίας σε ιδιωτικές επιχειρήσεις στο πλαίσιο ενός προγράμματος σπουδών. Περισσότεροι σπουδαστές επιθυμούν να σπουδάσουν στο εξωτερικό και η πλειοψηφία τους θέλει περισσότερες πληροφορίες για την ποιότητα των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης προκειμένου να προβούν καλά ενημερωμένοι σε επιλογές σχετικά με τις σπουδές τους.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνεργάζεται με τα κράτη μέλη και τον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης για να βοηθήσει στην εφαρμογή της ατζέντας εκσυγχρονισμού των πανεπιστημίων στο πλαίσιο τηςστρατηγικής της Λισαβόνας για την ανάπτυξη και την απασχόληση. Η υποστήριξη παρέχεται μέσω του προγράμματος της διά βίου μάθησης (δράσεις Erasmus), του 7ου προγράμματος- πλαισίου της ΕΕ για την έρευνα και του προγράμματος για την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία, καθώς επίσης και των διαρθρωτικών ταμείων και δανείων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕ).

Η Επιτροπή υποστηρίζει επίσης τις μεταρρυθμίσεις της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε παγκόσμιο επίπεδο, με συγκεκριμένους όρους, μέσω των εξωτερικών πολιτικών και προγραμμάτων της. Υποστήριξη για τις γειτονικές χώρες της ΕΕ είναι διαθέσιμη, παραδείγματος χάριν, μέσω του προγράμματος Tempus. Οι σχέσεις με άλλες χώρες εταίρους υποστηρίζονται μέσω μιας σειράς διμερών ή πολυμερών προγραμμάτων συνεργασίας: ΕΕ-ΗΠΑ/Καναδάς, EDULINK, ALFA για τη Λατινική Αμερική και το νέο πρόγραμμα Nyerere για την Αφρική. Τέλος, υπάρχει επίσης το πρόγραμμα Erasmus Mundus, το οποίο παρέχει υποτροφίες σε σπουδαστές από διάφορες χώρες του κόσμου για σπουδές σε ολοκληρωμένα προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών (μάστερ) σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες. Η νέα φάση του προγράμματος περιλαμβάνει επίσης σπουδές διδακτορικού επιπέδου. Η συνεργασία με μη ευρωπαϊκά ιδρύματα προβλέπεται επίσης στην παροχή υποστήριξης της Επιτροπής σε ερευνητικές δραστηριότητες ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης μέσω του 7ου προγράμματος πλαισίου της ΕΕ για την έρευνα. Οι δράσεις Marie Curie προσφέρουν ευκαιρίες σε μεμονωμένους ερευνητές να συμμετέχουν σε μια ερευνητική ομάδα σε άλλη χώρα.